Tuesday, November 30, 2010

lesson 1


Hyper Text Markup Language - HTML - Гипер текст маркап* хэл
(* markup гэдэг нь тэмдэглэх, бичих гэсэн утгатай)
HTML бол програмчлалын хэл биш, гэхдээ хамгийн өргөн хэрэглэгддэг маркап хэл юм. (Хэрэв та урьд нь XML, HTML энэ тэр гэж сонсож байсан бол эд бүгдээрээ маркап хэлнүүд шүү дээ.) Үүнийг вэб хуудас хийхэд ашигладаг. Харин вэб хуудас гэдэг бол таны энэ үзээд сууж буй зүйл чинь шүү дээ.
HTML -ийг хэрэглэх бэлтгэл
HTML баримт үүсгэх тун амархан. HTML код бичихийн тулд танд дараах хоёр зүйл хэрэгтэй: нэгдүгээрт
HTML -ын түүх ямар нэг текст эдитор, хоёрдугаарт код бичих, сурах хүсэл. Эдиторын хувьд Notepad л хамгийн тохиромжтой. Хүсэл эрмэлзлийн хувьд та өөрөө өөрийгөө л дайчилж дээ.
HTML бол бараг саяхан бий болсон зүйл. 1990 арван нэгдүгээр сард хамгийн анхны вэб хуудас хийгдэж байлаа. Тэр үед HTML -ийн ямар ч стандарт гэж байсангүй. Харин Дэлхий дахины вэбийн консорциум (World Wide Web Consortium) гэдэг байгууллага энэ хэлний стандартыг боловсруулж, одоо дэлхий нийтээрээ түүнийг нь даган мөрдөж байна.
Вэб хуудас
Вэб хуудасны хэрэглээ бол маш өргөн юм. Хамгийн чухал заримаас нь дурдвал:

* Мэдээллийг өргөн хүрээнд хамгийн хямд, хамгийн хялбараар дамжуулах нэг арга зам.
* Бизнесээ сурталчлах нэг хэрэгсэл.
* Хувийн вэб хуудсаараа дамжуулж "дэлхий дахинд" өөрийгөө таниулах боломж.
Мэдвэл зохих үгс
* Тааг (Tag) - HTML баримтан доторх тодорхой нэг хэсгийг "тэмдэглэн" ялгахад хэрэглэгдэнэ. Энэхүү тэмдэглэгээг броузер буюу вэб хөтөч таньж ойлгодог. Тааг нь <tag> гэсэн хэлбэртэй.
* Элемент - Нээх <tag>, хаах </tag> тааг бүхий бүрэн таагийг элемент гэж хэлдэг.
* Атрибут - HTML элементийн утгыг өөрчлөхөд хэрэглэгдэнэ. Элемент нь ихэвчлэн хэд хэдэн атрибуттай байдаг.

Дүгнэн хэлбэл: тааг бол вэб броузерт ойлгогдох команд, элемент бол бүтэн тааг, атрибут нь HTML элементийг өөрчилж тохируулахад хэрэглэгддэг.

HTML Lesson 3-4


Диплом бичих товч заавар

Wednesday, November 10, 2010

MTMC-1



КОМПЬЮТЕРИЙН ХЭРЭГЛЭЭ ХИЧЭЭЛИЙН ТҮВШИН ТОГТОХ ШАЛГАЛТЫН ТЕСТ
                                                                                                                                    Хугацаа: 30 минут
1.    Microsoft Office Word программын боломжуудыг тоочин бичнэ үү?                            /2 оноо/
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2.    Баримтын хэвлэхийн өмнөх байдлыг харахдаа дараах командуудын алийг ашигладаг вэ?
a. Home-Print preview                                    b. Ms Office-Print preview
c. Insert-Print preview                                                d. Page Layout-Print preview                      /1 оноо/
3.    Доорх командын хэрэглүүрүүдийн үүргийг бичнэ үү?
subscript-суурь хэлбэрт бичихtext color-текстний өнгө
 align text left-зүүнээс зэрэгцүүлэх shading color-хуудасны өнгө                                           /2 оноо/
4.    Хуудсанд хүрээ хийхдээ-Page layout/Page Borders                                                   /2 оноо/
5.    Хуудсыг багана богон хуваахдаа дараах командын алийг гүйцэтгэх вэ?                /1 оноо/
А. Insert-Page Size                             B. Page Layout-Page Columns
C. Home-Page Columns                    D. Insert-Page Columns
6.    Microsoft Office Excel программын мөрийн хаягыг юугаар тэмдэглэдэг вэ?             /1 оноо/
А. Тоогоор                  B. үсгээр                    С. Зураасаар             D. тэмдэглэгээ байхгүй
7.    Дараах командын хэрэглүүрүүдийн үүргийг нөхөж бич                                              /2 оноо/
мөр багана оруулахмөр багана устгах
сонгосон нүдэнд тохиргоо өгөх
8.    Ms Excel программд томъёо ашиглахдаа-Insert/Equation                                            /1 оноо/
9.     хэрэглүүр ямар үүрэгтэй вэ? Текстийг голлуулан зэрэгцүүлэх                   /1 оноо/
10.  MS Powerpoint программын хашлага гэж юу вэ? Хуудасны хөл толгой ба хүрээг өгснөөр энэ нь хашлага болж өгдөг.                                                                                            /1 оноо/
11.  MS Powerpoint программд хуудасны тохиргоо хийхдээ                                                /1 оноо/
А. Page Layout-Page setup                B. Insert-Page setup              
C. Design-Page setup                                    D. Slide Show-Page setup 
12.  Слайдын шилжилтийн хугацааг тохируулахдаа- Slide show/Set up slide show          /2 оноо/
13.  Слайданд фото альбомд тайлбар хийх дарааллыг бичнэ үү? Insert/Photo Album ороод зургаа оруулахдаа нэр өгж оруулна.                                                                             /1 оноо/
14.  Caps Lock товчлуур нь:                                                                                                     /1 оноо/
А. Жижиг үсэг идэвхжүүлнэ.                       В. Том үсэг идэвхжүүлнэ.
С. Тоон товчлуур идэвхжүүлнэ       D.  Тэмдэгт идэвхжүүлнэ.
15.  MS EXCEL программ нь MS WORD программаас юугаараа давуу талтай вэ? Ms Excel программ нь Ms Word программыг бодвол хүснэгттэй илүү өргөн цар хүрээтэй ажиллах болмжийг олгодог. Томъёо оруулах нь маш чухал юм.                                               /1 оноо/
ТАНД АМЖИЛТ ХҮСЬЕ
Анги .................................................
Нэр ...................................................
Авах оноо: 20 оноо
Авсан..........................
Үнэлгээ.......................










КОМПЬЮТЕРИЙН ХЭРЭГЛЭЭ ХИЧЭЭЛИЙН ТҮВШИН ТОГТОХ ШАЛГАЛТЫН ТЕСТ
                                                                                                                                    Хугацаа: 30 минут
1.    Microsoft Office Word программын боломжуудыг тоочин бичнэ үү? Word программ нь Document-тэй ажиллах бүхий л төрлийн боломжуудыг олгосон.                                /2 оноо/
2.    Баримт шинээр үүсгэхдээ  дараах командуудын алийг ашигладаг вэ?
a. Home-New                                                 b. Ms Office-New
c. Ms Office-Open                                          d. Page Layout-New                                    /1 оноо/
3.    Доорх командын хэрэглүүрүүдийн үүргийг бичнэ үү?
            -зүүн гар тийш шилжүүлэх -Space хоорондын зай
-Үсгийн хэмжээг томруулах -2 талаас зэргэцүүлэх                                          /2 оноо/
4.    Текстэнд  хүрээ хийхдээ- Page layout/Page Borders                                                     /2 оноо/
5.    Хуудсыг багана богон хуваахдаа дараах командын алийг гүйцэтгэх вэ?                 /1 оноо/
А. Insert-Page Size                             B. Page Layout-Page Columns
C. Home-Page Columns                    D. Insert-Page Columns
6.    Microsoft Office Excel программын баганын  хаягыг юугаар тэмдэглэдэг вэ?             /1 оноо/
А. Тоогоор                  B. үсгээр                    С. Зураасаар             D. тэмдэглэгээ байхгүй
7.    Дараах командын хэрэглүүрүүдийн үүргийг нөхөж бич                                                          /2 оноо/
Мөр багана оруулахМөр багана устгах
Мөр багананд тохиргоо өгөх
8.    Ms Excel программд хүснэгтийн загвар сонгохдоо- Уг программ дээр хүснэгтийн загварийг хүссэнээрээ өөрчлөх боломжтой юм.                                                                            /1 оноо/
9.     хэрэглүүр ямар үүрэгтэй вэ?Текстийн хэвтээ босоог тохируулна.               /1 оноо/
10.  MS Powerpoint программын зохиомж гэж юу вэ? Зохиомж гэдэг нь тухайн ажлын хуудсанд өгсөн Animation, Design, Sound гэх мэт хуудасны хэлбэр юм.                                    /1 оноо/
11.  MS Powerpoint программд слайдын хэвтээ босоог тохируулахдаа                            /1 оноо/
А. Page Layout-Slide Orientation                   B. Insert-Page setup              
C. Design-Slide Orientation                            D. Slide Show-Page setup 
12.  Слайдын шилжилтийн дууг тохируулахдаа- Дуугаа оруулсны дараагаар Format/Sound set up                                                                                                                                     /2 оноо/
13.  Слайданд фото альбом оруулах  дарааллыг бичнэ үү?                                                          /1 оноо/
Слайданд фото альбом оруулахдаа Insert-Photo album
14.  Num Lock товчлуур нь:                                                                                                   /1 оноо/
А. Жижиг үсэг идэвхжүүлнэ.                       В. Том үсэг идэвхжүүлнэ.
С. Тоон товчлуур идэвхжүүлнэ       D.  Тэмдэгт идэвхжүүлнэ.
15.  MS Powerpoint  программ нь MS WORD программаас юугаараа давуу талтай вэ? Уг программ нь илтгэл, семинар тавихад ашигладаг бөгөөд хуудсанд Animation, Design, Sound гэх мэт тохиргоонуудыг өгж болно.                                                                   /1 оноо/
ТАНД АМЖИЛТ ХҮСЬЕ
Анги .................................................
Нэр ...................................................
Авах оноо: 20 оноо
Авсан..........................
Үнэлгээ.......................

Thursday, November 4, 2010

Алгоритм

Алгоритм
Чийдэняаж асаах эсэхийг тодруулах зорилготой алгоритм.

Алгоритм гэж аливаа ажил болоод үйлдлийг үр бүтээмжтэйгээр гүйцэтгэх аргачлал, бодлогын хариуг гаргахын тулд бодлогыг өгөгдөл ба бодолтын явцад гарах завсрын хэмжигдхүүнүүд дээр хийх үйлдлүүдийн агуулга болон дэс дарааллыг тодорхойлж байгаа зааврыг хэлнэ.

Хүмүүс өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа олон тооны алгоритмыг гүйцэтгэж байдаг боловч үүнийгээ тэр болгон мэдэрдэггүй байна. Тухайлбал, тухайн өдрийн ажил төрөл болон тодорхой нэгэн ажлыг хийхдээ тогтсон дэс дарааллыг мөрддөг. Алгоритмын тухай ойлголт нь нэгэн төрлийн бодлогуудыг бодох ерөнхий арга олж тогтоох гэсэн оролдлоготой уялдан математикт анх үүссэн. Алгоритм гэдэг нэр томъёог арифметикийн 4-н үйлдлийг гүйцэтгэх дүрэм боловсруулсан Персийн математикч Мухаммед Ибн Мусса Аль-Хорезмын нэрнээс гаралтай гэж үздэг. Орчин үед алгоритмын тухай онол нь математикийн шинжлэх ухааны нэг салбар болон хөгжихийн зэрэгцээгээр компьютер дээр бодлого бодоход маш чухал үүрэг гүйцэтгэж байна.
Агуулга
[нуух]

1 Алгоритмын төрлүүд
2 Алгоритмыг зохиох аргачлал
3 Алгоритмын чанарууд
3.1 Дискрет чанар
3.2 Тодорхой чанар
3.3 Төгсгөлөг чанар
3.4 Үр дүнтэй чанар
3.5 Нийтлэг чанар
4 Алгоритмын үндсэн алхмууд
4.1 Мэдээллийг оруулах алхам
4.2 Бодолтын утга олгох алхам
4.3 Мэдээллийг бичиж гаргах алхам
4.4 Салаалуулах алхам
5 Алгоритмыг дүрслэх
6 Гадаад холбоос

Алгоритмын төрлүүд

Алгоритмыг дараах 3 төрөлд хуваадаг:

Шугаман
Салаалсан
Давталттай

Алгоритмыг зохиох аргачлал

Алгоритм зохионо гэдэг нь тухайн бодлогыг бодох үйл ажиллагааг гүйцэтгэгчийг үйлдлүүдээр нарийвчлан задалж, уг үйлдлүүдийг ямар дэс дарааллаар гүйцэтгэхийг тодорхойлж өгнө гэсэн үг юм. Бодлогын алгоритмыг зохиоход алгоритмыг алхам алхмаар боловсруулах аргыг ихэвчлэн хэрэглэдэг. Энэ аргын үндсэн санаа нь бодлогыг сайтар задлан шинжилсний эцэст таньж мэдсэн түүний өвөрмөц шинж чанарыг үндэслэн эхлээд бодлогын алгоритм ямар ямар хэсгүүдээс тогтохыг харуулсан бүдүүвч алгоритм зохиож цаашаа түүнийгээ шат дараалан гүйцэтгэгчийн үйлдлүүдээр нарийвчлан задлах явдал юм.

Бодлогын хариуг гаргахын тулд бодлоыг өгөгдөл ба бодолтын явцад гарах завсрын хэмжигдхүүнүүд дээр хийх үйлдлүүдийн агуулга болон дэс дарааллыг тодорхойлж байгаа зааврыг алгоритм гэнэ. Алгоритмаар заасан бодлогыг бодох үйл ажиллагааг биелүүлэгчийг алгоритмыг гүйцэтгэгч гэнэ. Аливаа алгоритмыг тодорхой гүйцэтгэгчид зориулж зохионо. Алгоритмыг гүйцэтгэгч нь хүн эсвэл компьютер байна.
[засварлах] Алгоритмын чанарууд
[засварлах] Дискрет чанар

Алгоритм нь өгөгдөл эсвэл өмнөх алхмуудын хэмжигдхүүнүүдээр тодорхой дүрмийн дагуу шинэ хэмжигдхүүнүүдийг олох тусгаар тусгаар алхмуудад хуваагдсан байна. Энэ чанарыг алгоритмын дискрет чанар гэнэ.
Тодорхой чанар

Алгоритмын аливаа алхмын үйлдлийг гүйцэтгэгч нэгэн утгатайгаар ойлгохын зэрэгцээгээр гүйцэтгэж чаддаг байна. Энэ нь алгоритмын тодорхой байх чанар юм.
Төгсгөлөг чанар

Алгоритм нь төгсгөлөг тооны алхамтай байна.
Үр дүнтэй чанар

Алгоритмын аливаа алхам болон алгоритмыг бүхэлд нь биелүүлэхэд тодорхой үр дүн гардаг байх ёстой. Үүнийг алгоритмын үр дүнтэй байх чанар гэнэ.
Нийтлэг чанар

Алгоритм нь зөвхөн тухайн өгөгдөлд төдийгүй уг өгөгдөлтэй ижил төрлийн бүх өгөгдөлд хүчинтэй байна. Энэ чанарыг алгоритмын нийтлэг чанар гэнэ.
[засварлах] Алгоритмын үндсэн алхмууд
Алхмын нэр↓ Алхмын үүрэг↓
Бодолтын утга олгох алхам Хэмжигдхүүний утгыг өөрчлөнө.
Логик алхам Ямар нэгэн нөхцлөөс хамааран алгоритм биелэх замыг сонгоно.
Оруулах алхам Өгөгдөл, завсрын хэмжигдхүүнүүдийн утгыг оруулна.
Гаргах алхам Өгөгдөл, завсрын хэмжигдхүүнүүдийн утга болон үр дүнг гаргана.
Эхлэл төгсгөлийн алхам Эхлэл төгсгөл болон мэдээллийг боловсруулах процессийг зогсоохыг заана.
Холбоос Харьцангуй хол орших алхмуудын шилжилтийг заахад хэрэглэнэ.
Тайлбар Ямар нэгэн алхмын гүйцэтгэх үүргийг дэлгэрэнгүй тайлбарлахад хэрэглэнэ.
[засварлах] Мэдээллийг оруулах алхам

Мэдээллийг боловсруулахын тулд түүнийг компьютерийн санах ойд урьдчилан бичсэн байх шаардлагатай. Иймээс алгоритмд хувьсагчдын анхны утгуудыг машинд оруулах алхам зайлшгүй байх ба үүнийг компьютерийн гарын тусламжтайгаар хийдэг. компьютерт оруулж байгаа мэдээллийн санах ойд хадгалагдах хаягыг мэдээллийг оруулах алхамдаа зааж өгнө. Энэ алхам биелэгдэхэд хувьсагчийн утга нь хэрэгтэй болно.
Бодолтын утга олгох алхам

компьютерийн нэг үндсэн үүрэг нь мэдээллийг хувирган боловсруулах явдал юм. Алгоритмд тодорхой нэр томъёогоор хэмжигдхүүний утгыг бодож гаргах алхам зайлшгүй гардаг. Энэ алхмыг бодолтын утга олгох алхам гэнэ. Энэ алхам нь утгыг бодож олох гэж байга илэрхийлэл, гарах утгыг хадгалах хаяг гэсэн 2 хэсэгтэй байна. Ямар нэгэн хэмжигдхүүнд утга олгоход хуучин утга нь устдаг гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.
[засварлах] Мэдээллийг бичиж гаргах алхам

Алгоритм ба программаар олсон үр дүнг компьютераас хүнд мэдээлэх нь зайлшгүй юм. Өөрөөр хэлбэл бодлогын хариуг компьютераас бичиж гаргах хэрэгтэй юм. Мэдээллийг гаргах үйлдэл нь олон хэлбэртэй байна. Бид нар мэдээллийг компьютерийн дэлгэцэн дээр бичиж гаргах хэлбэрийг хэрэглэнэ. Энэ алхамд утгыг нь бичиж гаргах гэж буй хэмжигдхүүнүүдийн хаягийг зааж өгнө.
[засварлах] Салаалуулах алхам

Алгоритмын нэгэн алхмаас өөр алхамд шилжин тэр алхмаас бодолтыг үргэлжлүүлэх боломжийг хангасан үйлдлийг удирдлага шилжүүлэх үйлдэл гэнэ. Энэ үйлдлийг хэрэглэснээр хэсэг алхмыг алгасах, ямар нэгэн алхамд буцаж ирэх зэргээр алхмуудын биелэх дарааллыг алгоритм зохиогч удирдаж чадна. Алгоритмчлах явцад тодорхой нөхцөл шалган уг нөхцөл биелэгдэж байгаа эсэхээс хамааруулан бодолтыг ялгаатай замаар үргэлжлүүлэх шаардлага гардаг. Энэ шаардлагыг хангасан алхмыг нөхцөлт удирдлага шилжүүлэх буюу салаалуулах алхам гэнэ. Нөхцөлт удирдлага шилжүүлэх алхам нь шалгах нөхцөл, нөхцөл биелэгдэх болон биелэгдэхгүй байх 2 тохиолдлын тус бүрт нь бодолтыг үргэлжлүүлэх зам гэсэн 3 элементтэй байна.
[засварлах] Алгоритмыг дүрслэх

Алгоритмыг дараахь 3 хэлбэрээр дүрсэлж болно.

Хүмүүсийн харилцааны ердийн хэл - Алгоритмыг хүмүүсийн харилцааны ердийн хэлээр дүрслэнэ гэдэг нь алгоритмын алхам бүрийг үг ба өгүүлбэрээр бичнэ гэсэн үг юм.
Блок-схем - Блок-схем бол алгоритмын бүтцийг нүдэнд харагдахуйц байдлаар харуулан алгоритмыг графикаар дүрслэх хэлбэр юм. Блок-схемд алгоритмын алхам бүрийг геометрийн нөхцөлт дүрсээр тэмдэглэх бөгөөд уг дүрс дотор тухайн алхмын товч утгыг томъёогоор бичнэ.
Программчлалын хэл - Алгоритмыг программчлалын хэлээр дүрслэхэд программчлалын ямар нэгэн хэл сонгон авч тухайн хэлнийхээ үгзүй, өгүүлбэрзүйн дүрмүүдийг баримтлан алгоритмыг тэр хэлээрээ бичнэ. Алгоритмыг ийм байдлаар дүрслэхэд программчлалын хэлний тухай мэдлэг алгоритм зохиогчид зайлшгүй шаардагдана. Иймээс алгоритмыг программчлалын хэлээр дүрслэхийн өмнө урьдчилан программчлалын хэл судлан, эзэмшсэн байх хэрэгтэй юм

Програм бичиж сурах эхний алхам

Програм бичиж сурах эхний алхам

Ta bvhen program bichij surahiin tuld yunaas ehleh talaar zoblogoo ogii. Er ni program bichij surahaar shuluudsan hvmvvs ymar chigleleer tsaashdaa hogjvvlelt hiihee sain bodoj tolovloorei. Chiglelee songoson bhad hurdan suraltsah bolomjtoi bdag.
Program hogjvvleh chiglel hargalzahgvigeer anhan shatnii medleg hangalttai bish hvmvvs doorh chigleleer sudalbal ih zvgeer baidag. Ymar ch programming helend vndes suuri ni Algoritm , C -iin medleg (esvel Pascal ch umuu ) vrgelj shaarddag.

Algoritmiin vndes buyu medeellel zvin hicheeliin suuri medlegtei baih heregtei.
Sudlah hel C bolon Pascal , Java-iin Basic tvbshind , C++ geh helvvdiin vndsen zarchmiig suraltssan baih shaardlagatai.

Deerhiig sudlasan baihad tanii program bichih suuri medlegiin ehnii alham bolno. Daraagiin alham ni Programchlaliin chiglelee songoson baival zvgeer. Suraltsah hugatsaa , hvnd hongonoor ni enehvv helvvdiig erembeleh bolomjgvi uchiraas erembegvigeer daraalluulan bichiheer bolloo.

-Web programming

Html
Javascript
CSS
Php
Perl
Asp.net

-Application programming

C++
Java
Dot.net (VB.NET, C#)

-Network programming

Network -iin tuhai vndsen medlegtei baih.
....

-Entertainment programming

Game Programming tuhai sudlah heregtei
Programchlah orchingiin huvid bvh hel tohirnoo.

Programmchlaliig hamgiin orgon heregledeg shinjeer ni dotor ni doorh 2 ynzaar angildag.

Functional Programming (Ene torliin programchlaliin helvvd ni ihebchlen belen interface zargbar koduudtai baidag bogood ashiglahad hylbarhan , OO-iin talaar medleg shaardahgvi. Dutagdal ni programchlaliin garalt uyan bus program vvsne.)
Object Oriented Programming (Functianal programming -iig bodvol arai hvnd gej bolno. Uchir ni ene torliin programchlal hiih hvn zaabal Object Oreinted -iin tuhai oilgolttoi baih shaardlagatai baidag. Hamgiin gol ni programchlaltiin ur chadbar shaardana.)

-Functional programming languages

Logo programming language
C programming language
Php
VB.NET
Delphi
Asp.net

-OOP (Object oreinted programming) ni 1990 on hvrtel todiilon orgon ashiglagdahgvi baisan bogood odoogoor hamgiin ih ashiglagddag ni Object oreinted programming languages

C programming language
C++ programming language
Java
JavaScript
C#
Visual Fox Pro
VB.NET
C++
Python
Perl
Php
Ruby
Objective C

Wednesday, October 20, 2010

Шалгалт бие даалтын сүүлийн хугацаа

11-р ангийн бие даалтыг 10 сарын 22 хүртэл авна. шалгалт 10 сарын 29-нд.
10-р ангийн бие даалтыг 10 сарын 25 хүртэл авна. шалгалт 10 сарын 27-нд.
Алгоритм
Бүлэг сэдвийн шалгалт 1-2010/11/1
Бүлэг сэдвийн шалгалт 2-2010/12/30
МТМС
Бүлэг сэдвийн шалгалт 1-2010/10/30 word, excel програмын хэрэгсэлүүдийн талаар тест бичгээр
Бүлэг сэдвийн шалгалт 2-2010/12/29 power point програмын хэрэгсэлүүд тест бичгээр
Веб програмчлал
Бүлэг сэдвийн шалгалт 1-2010/11/1
Бүлэг сэдвийн шалгалт 2-2010/12/28
Зургийн програмууд
Бүлэг сэдвийн шалгалт 1-2010/11/4
Бүлэг сэдвийн шалгалт 2-2010/12/30

Power point

POWER POINT-ийн тухай ойлголт
PowerPoint буюу монголчилбол Хүчит Цэг, Хүчирхэг Гол Санаа гэх мэтээр ойлгож болох сонирхолтой нэртэй энэ програмыг сайтар эзэмшчихсэн байхад илүүдэхгүй.
PowerPoint.. Жинхэнэ ажил хэрэгч хүн энэ програмыг мэдэхгүй байж харагдаач ээ! Та арай мэдэхгүй юм биш биз дээ. Энэ бол presen¬tation буюу үзүүлэн таниулах материал бэлтгэдэг Microsoft Office-ын багц програмуудад байдаг стандарт нэг програм шүү дээ. Та ямар нэгэн хурал, семинар, илтгэл дээр илтгэл тавигч маань проектор хана руу тусган үзүүлэнгээ электрон маягаар харуулж байгааг бишгүй л хараа биз. Тэгвэл тэрхүү үзүүлэнгийн материалыг PowerPoint програм дээр бэлтгэдэг юм даа.
Одоогоос хэдхэн жилийн өмнө (одоо ч мэр сэр байгаа) их сургуулийн профессорууд хичээл, үзүүлэн, илтгэлийнхээ материалыг слайд дээр бэхээр бичин гэрлэн үүсгүүртэй тусгагч дээр байрлуулан ханан дээр үзүүлдэг байсан. Тэгвэл энэ цаг мөч улиран одож компьютер, прожектор 2 хавсран тод бөгөөд өнгө үзэмж сайтай, ойлгомжтой үзүүлэнг ханан дээр тод томруун гаргах болсон. Харин техник төхөөрөмж байлаа ч түүнийг үр дүнтэй хэрэглэх нь хамгаас чухал. Прожектор ашиглан ханан дээр тусгах үзүүлэнг монголчууд (бараг бүх дэлхийн хэрэглэгчид) ихэвчлэн PowerPoint програмыг ашиглан бэлтгэдэг. Уул нь их хялбархан програм. Та нээгээд л шинэ баримт үүсгээд ашиглаад үзэхэд харьцангуй амархан байгаа биз. Гэвч монголчуудын ихэнх нь түүнийг маш муу ашигладаг нь тэдний бэлтгэсэн үзүүлэнгээс тод харагддаг. Тэр бол харагдаж байгаа шигээ тийм ч энгийн, хялбархан биш юм. Түүнд олон олон нууц, мэдэж авах ёстой аргачлалууд бий. Тэгэхээр түүний зарим нэг нууцаас дэлгээд үзвэл ямар бол..
ФОНТЫГ УНШИХАД ХЯЛБАР СОНГОХ НЬ
Ер нь дэлгэц байгаа текстийг уншихад хэзээд хэцүү байдаг. Яагаад гэвэл дэлгэц дээрх фонт нь үнэндээ бол олон жижиг цэгээс бүтэн анивалзаж байгаа шүү дээ. Тэр тусмаа үзүүлэнгийн текстүүдийг хуралд оролцож байгаа хүмүүс холоос харах шаардлага гарч магадгүй учир энэ тал дээр анхаарах хэрэгтэй.
Зарим хүмүүс өөрийн үзүүлэндээ 2 янзын фонт ашиглах нь бий. Өндөр зэрэглэлийн мэргэжлийн үзүүлэн дээр 2 болон түүнээс олон фонт хэрэглэх тохиолдол байж болно. Мэдээж та энэ 2 фонтын хоорондын зохицлыг сайн анхаарсан гэж найдаж байна. Харин ихэнх хүмүүсийн мэддэггүй нэг зүйл байгаа нь фонтуудын х өндөр хэмээх үзүүлэлт юм. Та 2 фонтоо хоёуланг нь 12 гэсэн хэмжээтэй бичсэн гэж үзье. Гэвч фонтуудын х өндөр нь харилцан адилгүй байдаг. х өндөр гэдэг нь жижиг х үсэг болон бусад а, л, и гэх мэт үсгүүдийн өндрийг хэлдэг. Эдгээр үсгүүдэд нэмэлт хөл, толгой байдаггүй. Жишээ нь Mon¬fnt05-аар бичсэн текст хэдийгээр 12 хэмжээтэй бичигдсэн боловч Monfnt10-аас бага харагдаж байгааг ажиглаж болно. Иймээс та Monfnt05-аар бичсэн текстийнхээ хэмжээг дахин нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Ингэж байж фонтууд тань адил хэмжээтэй болох юм. Тэгэхгүй бол зарим нь жижиг, зарим том харагдах аюултай.
Энэ текст нь 12 хэмжээтэй Monfnt10 фонтоор бичигдэв.
Энэ текст нь 12 хэмжээтэй Monfnt05 фонтоор бичигдэв.
ИНТЕРНЭТИЙН ЛИНК АШИГЛАХ НЬ
Сүүлийн үеийн үзүүлэнгүүдэд интернэт дэх баримтуудыг ихээр ашигладаг болсон билээ. Тухайлбал интернэтийн ямар нэгэн хуудсыг иш татаж болох юм. Энэ үед хүмүүс зөвхөн линкийг нь өөрийн үзүүлэндээ оруулчихдаг. Нэг талаас энэ нь зөв боловч хэрвээ таны илтгэл тавих өрөөнд интернэт холболт байхгүй бол та яах вэ гэсэн хүндхэн асуулт гарч ирнэ. Хашир хүн бол нээрээ ч ийм тохиолдол гарч болохыг заавал бодолцох ёстой. Ийм байдлаас гарахын тулд тухайн вэб хуудсаа өөрийн notebook (цүнхэн компьютер) руугаа хуулаад харин түүнийгээ өөрийн үзүүлэндээ линкдэх хэрэгтэй.
ҮЗҮҮЛЭНДЭЭ АРЫН ФОН СОНГОХ НЬ
Арын фон сонгохдоо завсрын бөгөөд дунд зэргийн өнгө сонго. Хэт цайвар биш, хэт бараан биш арын фонын өнгө нь ямар ч тохиолдолд их аятайхан харагддаг. Таны үзүүлэн ханан дээр ч, таны компьютер дээр ч эвтэйхэн харагдах ёстой. Яахав тас хар, гүн бараан фонон дээр цагаан эсвэл шараар бичихэд аятайхан харагддаг л даа. Гэвч болгоомжтой байхгүй бол нэг л алдаа гаргахад таны үзүүлэн хүндрэлтэй сэтгэгдэл төрүүлнэ. Бас цагаан фон өгөх нь их осолтой. Хэрвээ тухайн проектор муудчихсан бол таны текстүүдийн гаргац тун муу болно. Бас өрөөнд гэрэл ихтэй байвал яана. Ер нь хөх, бараан ногоон зэрэг нь сонгодог фонын өнгө юм. Үүн дээр хараар ч, цагаанаар ч бичиж болдог нь гайхалтай шүү.
ДУУ ХООЛОЙГОО БИЧҮҮЛЭХ НЬ
Байнга уншигддаг стандарт үзүүлэн гэж байдаг шүү дээ. Тухайлбал танай байгууллагын танилцуулга ч юм уу. Эсвэл та үзүүлэнгээ өөрийн биеэр тайлбарлах боломжгүй болбол яг өөрөө үзүүлж байгаа мэтээр бүх үзүүлэнгээ бэлтгэж болно. Slide Show.Narration гэж ороод л дуу хоолойгоо бичээд л болоо. Харин үзүүлэнгээ яг цагтаа тааруулан жинхэнээрээ үзүүлэнгээ тавьж байгаа мэт ярьж хэлж, сэтгэхээ мартав. Ингээд л хадгалчихсан байхад хэдэн ч удаа түүнийгээ тавьчхаад өөрөө сэтгэл амар харж сууж болно шүү дээ. Мэдээж танд микрофон хэрэг болно.
ВЭБ ХУУДАСНЫ АРЫН ЗУРГИЙГ ҮЗҮҮЛЭНДЭЭ АШИГЛАХ НЬ
PowerPoint-д вэб хуудасны арын фоныг ашиглаж болдгийг та мэдэх үү? Вэб хуудасны арын фон зураг гэж юуг хэлээд байна вэ? Ихэнх вэб хуудаснууд арын фон зурагтаа тусгай төрлийн зураг ашигладаг. Үндсэн зураг нь маш жижигхэн боловч түүнийг олноор нь давхарлан өрөхөд гоёмсог хээ, дүрс, өнгө будаг гарч байх зориулалттай байдаг. Та бидний сайн мэдэх паркетин шал шиг л юм. Ингэж үндсэн зураг нь жижигхэн болохоор түүнийг татаж харуулах хурд өндөр байдаг давуу талтай бөгөөд броузер өөрөө автоматаар түүнийг давхарлан тухайн мужийг дүүргэж харуулдаг. Тэгвэл танд таалагдсан ямар нэгэн арын фон тааралдвал түүнийг Internet Ex¬plorer-ийн Save Image As гэх мэтийн командыг ашиглан татаж ав.
Харин одоо түүнийгээ PowerPoint-доо оруулна. Format.Background гэхэд гарч ирэх Background цонхны доош урсдаг хайрцгаас Fill Effects цэсийг сонгоно. Picture.Select Pic¬ture гээд зургаа сонгоно. Ингээд л Apply эсвэл Apply All дарна. Бүх хуудсанд хялбар аргаар оруулахыг хүсвэл Slide Master дээр нь нэг удаа өгөхөд л болно.
GRID (СҮЛЖЭЭС) АШИГЛАХ НЬ
Photoshop, Pagemaker дээр мэргэжлийн графикчид цайвал хөх зураас татан гаргаж ирж ашигладгийг та анзаарсан байх гэж найдаж байна. Энэхүү хөх зураас нь баримтад ямар ч хамаагүй бөгөөд графикчид л туслах зорилготой юм. Графикчин объектуудаа эгнүүлэх, орон зайн баримжаа авахын тулд энэ хөх зураасыг ашигладаг. Үүнийг Grid, Guide гэх мэтээр нэрлэдэг.
Тэгвэл энэ боломж PowerPoint дээр бий. Мэргэжлийн өндөр төвшний үзүүлэн бэлтгэж байгаа үед бүхий л зүйлсийг анхаарах хэрэгтэй. Хуудас болгоны объектууд зөв байрлалтай байх нь чухал байдаг.
PowerPoint 97/2000:

1. View.Guides
2. Guide нэмэхийг хүсвэл CTRL дарж байгаад босоо замчийг (guide) баруун эсвэл зүүн тийш нь чир. PowerPoint замчидын хооронд дахь зайг харуулах бөгөөд чи хэмжээг нь тааруулж тавих боломжтой.
3. Тэгээд найм хүртэл замчийг гаргаж болно.
4. Хэвтээ замчид бас адил байдлаар гарч ирнэ.

Мастер слайд дээр Line (шугам) багажийг ашиглан өөрийн замчийг тавьж болно.

1. Мастер слайдаа гаргана.
2. Шугамаа зур.
3. CTRL+D дарж шугамаа хувил.
4. Хувилагдсан шугамаа шинэ байрлалд оруул.
5. Хангалттай тоотой болтол хувил.
6. Бас Rectangle буюу дөрвөлжин дүрс ашиглан зурж болно.
7. Бүх шугам, дүрсээ сонгоод группэл. Ингээд л жирийн слайд руугаа ороход замчдыг олж харах болно.
8. Бүх зүйл дууссаны дараа мастер руугаа ороод шугамуудаа устгаарай.

Сануулга: Хувийн замчидаа template байдлаар хадгалчихвал сүүлд нь өөр үзүүлэнд ашиглахад амар болно.
PowerPoint 2002/2003:
2002 хувилбараас эхлэн замчдыг шууд харуулах боломжтой болжээ. Draw.Grid and Guides сонго. Гарч ирэх цонхноос өөрийн дуртай тохиргоонуудыг оруулаад OK дар.
CLIP GALLERY РУУГАА ЗУРАГ ОРУУЛАХ НЬ
PowerPoint 97/2002:
Та өөрийн дуртай зургууд, графикуудаа Microsoft Clip Gal¬lery руу оруулж болно. Insert.Picture.ClipArt.Import Clips дарна уу. Зургаа олоод OK дарна. Харин одоо галерей руу орж ирсэн зургаа хэзээ ч гэсэн хүссэнээрээ ашиглаарай.
POWERPOINT-ийн ҮЗҮҮЛЭНГ ВЭБ ХУУДАС БОЛГОХ НЬ
Энэ бол хялбар аргаар тухайн үзүүлэнг вэбэд тавих маш сонирхолтой бөгөөд хялбархан арга юм. Та энд тэнд явахдаа зөндөө л үзүүлэн бэлтгэж байсан биз. Харин хэнд ч гэсэн үзүүлэнгээ вэб дээр тавьж олны хүртээл болгох шаардлага гардаг шүү дээ. Ийм бодол орж ирэнгүүтээ унтардаг нь үүнийгээ хэрхэн хийхээ огт мэддэггүйтэй холбоотой юм. Та ердөө хэдхэн алхмаар үзүүлэнгээ яг вэб юм шигээр тавьж болно.
Үзүүлэнгээ вэб болгох шаардлага нь юу вэ?

* Бараг бүх ажил хэрэгч хүмүүст нэгэнт бэлдчихсэн PowerPoint-ийн үзүүлэн байдаг.
* Үзэгч хүнд их ойлгомжтой, тохиромжтой байдаг.
* Үзүүлэнг бараа санал болгох, ятган сэнхрүүлэх, мэдээлэл өгөх гэх мэт олон янзаар ашиглаж болно.
* Үзэгч хүнд мэдээллийг зохион байгуулалттайгаар, эмх цэгцтэйгээр өгөх хялбар арга

Эхлэл

* Нэгэнт бэлэн болсон үзүүлэнгээ File.Save as WebPage гэж хадгална.

Нэр өгөх

* Ер нь бол PowerPoint шууд өөрөө нэрийг өгчихдөг. Гэвч чиний үзүүлэнгийн чинь нэр дундаа зайтай бол түүнийг авч хаясан нь дээр байх. Учир нь зарим вэб серверүүд хоосон зайг зөвшөөрдөггүй.
* PowerPoint хэрэгцээт файлуудыг дэд хавтас үүсгэн хуулдаг.
* Хэрвээ вэб хуудсандаа өөр гарчиг өгмөөр байвал Change Title дээр дараарай.

Шинж чанаруудыг өөрчлөх

* Хэрвээ таны үзүүлэн тэр чигтээ англи хэлнээс бүтсэн бол тэр чигээр нь Save хийж болно. Харин Монгол үсэгтэй бол зарим нэг тохиргоонууд хийнэ.
* Publish.. дээр дар.
* Хэрвээ энд танд шаардлагатай гэж үзвэл зарим тохиргоог хийнэ.
* Web Options дээр дар
* Browsers хэсэгт ямар броузер дээр гаргамаар байна. Түүнийгээ сонгоорой. Сүүлийн үеийнхийг сонгосон нь дээр байх.
* Encoding хэсэг бол монголоор бичсэн тохиолдолд их чухал юм. Хэрвээ чи ASCII системээр (Arial Mon) бичсэн бол Cyrillic Windows, Unicode-оор (Arial) бичсэн бол Unicode (UTF-8) тус тус сонгоорой.
* Ингээд л Publish дарж Вэб хуудсаа үүсгэнэ дээ.

Файлуудаа харах

* Үндсэн нэг *.html файл, нэг дэд хавтас үүссэн байна. Үндсэн html файлынхаа нэрийг index.html болгож өөрчлөөрэй.
* Өөрийнхөө компьютер дээр зөв ажиллаж байгаа эсэхийг шууд хос даралт хийн шалгаж үзээрэй.

Upload буюу илгээх

* Харин одоо энэ файл, дэд хавтсаа вэб сервер руугаа хуулна. Энэ үедээ шинэ хавтас үүсгэсэн нь дээр байх.
* Тэгээд л тэрхүү хавтсаараа броузер дээрээ ачаалаад үзэхэд үзүүлэн тань гарч ирэх ёстой.

Үзэх
- Мэдээж эцсийн эцэст хийсэн бүтээлээ шалгаж үзэх ёстой. Та www.com¬putertimes.mn/chinggis гэж ороод зөв ажиллаж байгаа эсэхийг шалга. Зүүн талын хавтсанд байх текстүүд арзайж байгаагийн учрыг олж чадсангүй. Хэрвээ та олсон бол учрыг нь тайлбарласан мэйл бичвэл тун их баярлана шүү. ( info@computertimes.mn Энэ и-мэйл хаягийг спамнаас хамгаалж байгаа бөгөөд үзэхийн тулд JavaScript идэвхтэй байх хэрэгтэй. )
НООРОГ ТЕКСТ ЗОХИОН БАЙГУУЛАХ
Мэргэжлийн үзүүлэн бэлтгэгчид бол юуны өмнө текстээ сайн боловсруулж, зохион байгуулах ёстой гэдгийг сайн ойлгосон байдаг. Эхлээд ямар нэгэн график, фон, чимэглэл энээ тэрээг хийхгүйгээр зөвхөн дан ноорог текстээ гаргаж авах хэрэгтэй. Үүнийг баруун талд байрлах хавтангийн дээд хэсэгт байх Outline-ийг сонгосноор гүйцэтгэх нь зүйтэй. Шууд л текстээ бичээд л, боловсруулаад бай.

* Ер нь текстийг Word дээр боловсруулах нь аятайхан сайхан байдгийг хэн бүхэн мэднэ. Иймээс та Outline-ынхаа текстийг Word дээр бэлтгэх боломжтой. Гарчгаа Heading 1, анхны төвшний текстээ Heading 2 гэх мэтээр бичнэ. Нэгэнт бэлтгэж дууссан бол алдаагаа шалгаад File.Send To.Microsoft PowerPoint сонгоно.
* Харин текстүүд бэлэн болсон бол одоо түүнийгээ хүссэнээр хуваарилж, зохион байгуулж, чимэглэгтүн.

ВЭБ ШИГ ҮЗҮҮЛЭН БЭЛТГЭХ НЬ
Орчин үед хэн юу үзмээр байна, түүнийгээ л үзэхийг хүсдэг. Вэб ч гэсэн яг ийм зарчмаар ажилладаг билээ. Та ямар нэгэн вэб рүү ороод аль нэг цэсийг сонгон цаашаа явдаг биз дээ, түүнээс биш хуудсан болгоноор нь ороод л тэнэдэггүй шүү дээ. Тэгвэл томоохон үзүүлэнгүүд дээр ч гэсэн ийм асуудал тулгарна. Бүх үзүүлэнг хурал дээр илтгэгч тайлбарлана гэж ойлгож болохгүй. Та компанийнхаа тухай эсвэл бүтээгдэхүүнийхээ тухай 100-аас доошгүй хуудастай үзүүлэн бэлтгэжээ гэж саная. Түүнийгээ гадаадад байгаа түнш рүүгээ илгээжээ. Гэтэл тэр завгүй түншлэгч чинь 100 гаруй хуудас материалыг бүгдийг нь харна гэж хэзээ ч байхгүй. Ийм тохиолдолд цэс маягийн эсвэл линк маягийн үсэрдэг холбоосыг ашиглах нь зүйтэй.
Ер нь мод маягийн задардаг бүтэцтэй хэд хэдэн төрлийн үзэгчдэд зориулсан үзүүлэнд энэ холбоосыг ашиглана.

1. Тухайн холбоостой болгох текст, график, объектоо сонгоно.
2. Insert.HyperLink (Ctrl+K)
3. PowerPoint 2000 дээр "Place in This Document" гэсэн товчийг дараарай. Эсвэл өөр үзүүлэн рүү холбосон ч болно.Тэгээд л гарч ирэх гарчгуудаас сонгоно.
4. Энэ үед тухайн текст доогуураа зураастай холбоос маягтай болно. Шоуг үзүүлж байхад түүн дээр хулгана очиход хулганын заагуур нь гар болж байгаа ажиглаж болно. (Яг вэб шиг)

ҮЗҮҮЛЭНД ОРЖ БАЙГАА ГРАФИКУУДЫН ХЭМЖЭЭГ БАГАСГАХ
Зураг орохгүй үзүүлэн гэж хэзээ ч байхгүй. Үнэхээр зураг олдохгүй байлаа гэхэд ядаж геометрийн хийсвэр зураг, график тавих хэрэгтэй.
Батдорж хэмээх нэгэн инженер хэлэхдээ "Би барилгын зураг бүхий үзүүлэнг Pow¬erPoint дээр бэлтгэдэг байлаа. Гэтэл техникийн зураг бүхий графикууд нь асар том хэмжээтэй тухайлбал 50-150 MB хэмжээтэй байдаг байлаа. Би үзүүлэндээ зориулан график, зургуудаа янзлах зав тэр бүр олдоггүй байсан юм. Ингээд л миний үзүүлэн яалт ч үгүй асар том хэмжээтэй болчихдог байлаа. Сүүлдээ ч би үзүүлэн бэлтгэнэ гэхээс айдаг болсон юм" гэсэн байна.
PowerPoint нь үзүүлэндээ орж байгаа зургуудыг тухайн файлд нэгтгэн оруулчихдаг. Үүний давуу тал нь та сүүлд нь тухайн үзүүлэнгийн *.ppt файлыг зөөхдөө давхар зураг авч явах шаардлагагүй болох юм. Гэтэл зургууд bmp, tif гэх мэтийн хэмжээ ихтэй байдаг форматаар байх нь олонтаа. Жишээ нь bmp зураг нь ямар ч тохиолдолд jpg форматаас хэмжээ ихтэй байдаг. Тэр болгон зургаа Photoshop мэтийн програмаар хөрвүүлэх нь залхуутай шүү дээ. Ихэнх байгууллагууд өөрийн логог өндөр чанартайгаар хийлгүүлээд тэр чанараа хадгалахын тулд tif мэтийн форматаар хадгалдаг. Гэтэл үзүүлэн бэлтгэж байхад танай байгууллагын лого заавал орж таарна. Тулсан үед бол юун хөрвүүлэхтэй манатай, шууд л слайд руугаа оруулна.
Үзүүлэнгийн хэмжээг ихэсгэдэг гол зүйл бол том хэмжээтэй зураг юм. 30-50 MB-ийн үзүүлэнг зургийнх нь чанарыг багасгах замаар 2-3MB болгож болно. Гайхамшигтай шүү. Хамгийн сонирхолтой нь зураг харагдахдаа ямар ч ялгаагүй байх болно.
Зураг шахах энэхүү технологи PowerPoint 2002/20003 хувилбаруудад нэмэгдэн орсон байна.

1. Зургаа сонгоно.
2. Энэ үед Picture багажийн хавтан харагдана. Харагдахгүй бол ямар нэгэн багажийн хавтан дээр солгой товч дараад тэндээс Pic¬ture-г сонгоорой.
3. Compress Pictures товчийг дарна. (Зургийг шахах)
4. Гарч ирэх харилцах цонхноос зургаа хэрхэн шахахаа зааж өгнө. Түүнчлэн харагдахгүй байгаа тайрагдсан хэсгийг тэр чигт устгах, нягтралыг нь бууруулж болно. (Power¬Point нь ихэвчлэн тайрагдсан хэсгийг хадгалж байдаг. Танд гэнэтхэн хэрэг болох ч юм билүү.)
5. OK дар.
6. Зургийн чанарыг бууруулж байгаа тухай анхааруулсан мэдэгдэл бүхий цонх гарч ирнэ.
7. Apply дарж зургаа боловсруул.

...дагалдах CD дээрээс зарим ppt үзүүлэнг олж санаа аваарай.